O CINIENIU KRWI
Czym jest ciÊnienie krwi?
Krew pompowana przez serce do reszty organizmu wywiera ciÊnienie na Êciany naczyƒ krwionoÊnych. Zjawisko to nazywa si´ ciÊnieniem krwi.
•CiÊnienie krwi zmienia si´ w zale˝noÊci od cz´Êci cia∏a i zale˝y od pulsu, elastycznoÊci naczyƒ krwionoÊnych i g´stoÊci krwi.
•CiÊnienie mierzone w momencie wypompowywania przez serce krwi do organizmu nazywa si´ ciÊnieniem skurczowym. CiÊnienie mierzone w momencie sp∏ywu krwi z powrotem do serca nazywa si´ ciÊnieniem rozkurczowym.
•Oba typy ciÊnienia podaje si´ zwykle razem, na pierwszym miejscu umieszczajàc zawsze ciÊnienie skurczowe. JeÊli odczyt ciÊnienia krwi wynosi „120/70" (czytaj „120 na 70"), oznacza to, ˝e ciÊnienie skurczowe krwi wynosi 120, a rozkurczowe 70.
•Jednostkà miary ciÊnienia krwi sà mmHg (milimetry s∏upa rt´ci).
Dlaczego ciÊnienie krwi si´ zmienia?
CiÊnienie krwi zmienia si´ w ciàgu dnia i w ciàgu ˝ycia danej osoby. Na wysokoÊç ciÊnienia wp∏ywa wiele czynników, z czego nale˝y zdawaç sobie spraw´ przy dokonywaniu pomiaru. Nale˝y na przyk∏ad pami´taç, ˝e:
•W ciàgu dnia ciÊnienie krwi jest wy˝sze ni˝ w nocy.
•CiÊnienie zwi´ksza si´ nieznacznie tu˝ po posi∏ku. CiÊnienie mo˝e równie˝ wzrosnàç, jeÊli posi∏ek zawiera∏ znaczne iloÊci soli.
•Lekki wysi∏ek fizyczny (np. spacer lub trucht) powoduje nieznaczny wzrost ciÊnienia skurczowego, a intensywny
wysi∏ek powoduje jego znaczny wzrost. CiÊnienie spada jednak gdy cia∏o powraca do stanu odpr´˝enia. Brak wysi∏ku fizycznego powoduje permanentny wzrost poziomu ciÊnienia.
•CiÊnienie mo˝e wzrosnàç w stanie podniecenia, stresu lub napi´cia.
•Nag∏e zmiany klimatu mogà powodowaç wzrost ciÊnienia.
•CiÊnienie skurczowe zwi´ksza si´ wraz z wiekiem.
•U kobiet ryzyko zwi´kszonego ciÊnienia wzrasta po menopauzie.
•Inne czynniki powodujàce wzrost ciÊnienia to brak dostatecznej iloÊci snu, picie alkoholu, oty∏oÊç i niektóre choroby.
•Wzrost ciÊnienia mogà powodowaç kàpiel i za∏atwianie potrzeb fizjologicznych.
Kiedy ciÊnienie krwi jest zbyt niskie lub zbyt wysokie? Wysokie ciÊnienie krwi zwane jest równie˝ nadciÊnieniem. Niskie ciÊnienie krwi zwane jest równie˝ niedociÊnieniem. W poni˝szej tabeli znajdujà si´ wartoÊci graniczne zbyt wysokiego lub zbyt niskiego ciÊnienia krwi.
Nazwa | CiÊn. skurczowe | CiÊn. rozkurczowe |
NadciÊnienie | > 140 mmHg | > 90 mmHg |
CiÊnienie prawid∏owe |
|
|
wysokie | ||
CiÊnienie prawid∏owe | ||
NiedociÊnienie | < 90 mmHg | < 50 mmHg |
Dlaczego nale˝y mierzyç ciÊnienie krwi?
CiÊnienie krwi wzrasta w naturalny sposób wraz z wiekiem,
47